Er is een breuk in politiek activisme tussen directe en juridische actie.
Officiële vakbonden en overheidsinstanties houden over het algemeen de legale route aan, terwijl wij als basisvakbond juist voor de directe aanpak kiezen. De kracht van directe actie is dat het de publieke aandacht trekt, en daardoor het conflict tussen werknemer en werkgever sneller in de richting van onderhandelingen beweegt. Het kan gaan om zaken als het publiek informeren, spreken met de pers of demonstreren. Demonstraties gaan vaak over meer algemene zaken, zoals de strijd voor de rechten van werknemers, vrouwenrechten of het milieu, maar zijn vooral effectief voor specifieke zaken, zoals onze actiecampagne tegen Lupi Coffee.
Op zondag 27 augustus verzamelde zich ondanks gure weer een groep mensen op het Spuiplein in Den Haag. Uit rugzakken en boodschappentassen werden spandoeken, posters, een boombox en allerlei standaarduitrusting voor een demonstratie gehaald. De demonstratie tegen Lupi Coffee begon met iedereen die op het beste hoopte, maar het minste verwachtte.
De demonstratie werd gezamenlijk georganiseerd door ex-medewerkers van Lupi Coffee en Horeca United.
Voor Horeca United is de actieve participatie van werknemers een essentieel onderdeel van het organiseren van een campagne. Het is een krachtig antwoord op hen die ervan uitgaan dat we als werknemers geen keuzevrijheid hebben: een directe, ongefilterde stem.
In totaal namen 60 deelnemers deel aan de demonstratie. De menigte bestond uit een brede mix van deelnemers. Oud-medewerkers van Lupi Coffee, leden en organisatoren van Horeca United, kameraden van Doorbraak, onafhankelijke vakbondsorganisatoren, vertegenwoordigers van zowel de Socialistische Partij als de Haagse Stadspartij, maar ook familieleden van ex-Lupi-medewerkers die verontwaardigd waren over de schaamteloze behandeling van deze werknemers. Een opvallend afwezige was de FNV, die zich actief distantieert van werknemers die zich uitspreken tegen onrecht.
Drie van de ex-werknemers spraken de groeiende groep demonstranten toe. Hun toespraak was niet alleen een beschuldiging tegen Akef, maar tegen alle werkgevers die stelselmatig hun personeel misbruiken wanneer het hen uitkomt, omdat ze zich onaantastbaar voelen door hun positie. De toespraak was ook een scherpe oproep aan lokale en nationale overheden om de situatie in de Horeca aan te pakken. Gemeenten hebben bazen als Akef altijd geprezen en gelauwert door hen ‘ondernemers’ en ‘selfmade men’ te noemen die economische en sociale waarde aan hun steden toevoegen. In werkelijkheid weet iedereen wat het kost om deze koffie- en kaviaar-imperiums op te bouwen, en ze kijken weg als jonge onzekere arbeiders worden gebruikt als goedkoop bouwmateriaal.
Na de toespraken was het tijd voor de demonstranten om aan hun tocht door het centrum van de Haag te beginnen. Er werden ter plekke op creatieve wijze leuzen verzonnen en de energie van de deelnemers was hoog. Ook de toeschouwers waren positief en we kregen veel steunbetuigingen en glimlachen van andere horecamedewerkers die overal in het centrum drankjes en eten serveerden. Eén van de leuzen tijdens de demo ging over het feit dat de ex-Lupi-arbeiders gedwongen werden plastic zakken te gebruiken in plaats van het toilet. Dit verhaal heeft de publieke aandacht getrokken en doet ons denken aan de trieste berichten van Amazon-werknemers die tijdens hun diensten in flessen moesten urineren.
De tocht door de binnenstad eindigde bij de Postzegelboom. Vanwege het grote aantal demonstranten voltooide een kleine delegatie de laatste stap van de demonstratie: een Uitbuiter van het Jaar Award in de vorm van een opblaasbare trofee, die aan Akef zelf zou worden overhandigd.
Helaas koos Lupi Coffee de gemakkelijke uitweg uit deze confrontatie en sloot hij hun bedrijfslocatie voor die dag. Op een drukke winkelstraat als het Noordeinde is zondag een mooie dag voor horecaondernemers. De bereidheid van Akef om een hele dag aan inkomsten kwijt te raken en zijn personeel een dag zonder werk te laten, is een bewijs van hoe krachtig deze moedige arbeiders en hun campagne zijn geworden. Lupi Coffee kan en wil de publieke opinie niet onder ogen zien. En geen enkele rechtszaak of loos juridisch dreigement kan de geur van deze rottende zaak verdoezelen.
Dus, waarom starten we niet gewoon een rechtszaak tegen deze corrupte baas? Deze vraag is herhaaldelijk gesteld aan de werknemers en aan Horeca United, in meerdere campagnes.Als we kijken naar de recente geschiedenis van werknemersorganisatie dan komt directe actie duidelijk naar voren als een belangrijk instrument voor de werkers.
Van bezorgers tot Uber-chauffeurs en Amazon-magazijnmedewerkers: aankaarten van misstanden van werkgevers heeft meer druk uitgeoefend dan welke rechtszaak dan ook heeft kunnen doen. Deze zeer publieke zaken hebben regeringen gedwongen om eindelijk iets te doen aan de deprimerende situatie van flexwerkers (nou ja, soort van). En deze overwinningen kwamen van werkende mensen die besloten dat ze hun ellende niet langer verborgen wilden houden; werkende mensen die besloten dat ze hun arbeidsomstandigheden niet als hun eigen schuld zouden accepteren; werkende mensen die niets anders hebben geëist dan het voor de hand liggende.
Als we ons arbeidsconflict voor de rechter brengen, kunnen we gedwongen worden onze ervaringen niet langer publiekelijk te delen. De rechtbanken zijn sympathetisch voor de schade die een bedrijfseigenaar zal lijden door piketten. Kon dezelfde sympathie maar worden laten zien aan jonge werknemers die proberen rond te komen.
Deze demonstratie is slechts één van de escalerende stappen die zijn gezet in reactie op Lupi’s behandeling van haar arbeiders.
Eerdere geschillen en ervaringen met het organiseren van acties tegen corrupte werkgevers tonen aan dat deze werkgevers altijd meer blaffen dan bijten, en vertrouwen op intimidatie, meestal via legale middelen. Dit is het geval met de heer Akef: hij heeft tot nu toe geweigerd te onderhandelen, maar heeft ons in plaats daarvan doorverwezen naar zijn advocaat en hem betaald om ons langdradige, officieel ogende en uiteindelijk tandeloze juridische bedreigingen te sturen. Wij gaan uiteraard door met onze escalatie, omdat het zo duidelijk is dat het publiek hier aan onze kant staat. Anders zou de zaak verborgen blijven in rechtszalen zonder ramen, waar Akef denkt dat hij zich minder onzeker hoeft te voelen over zijn komende ondergang.
We zullen deze werkgever en zijn beledigende tactieken openlijk blijven noemen: Hossein Akef. Zijn pogingen om ons tegen te houden met rechtszaken en intimidatie zullen niet werken. Deze zaak is nu groter dan hij of wij; het gaat over Horeca in Nederland. We willen dat deze zaak meer Horeca-werknemers aanmoedigt om zich uit te spreken tegen hun werkgevers en om met elkaar in contact te komen.